Ketose is een stofwisselingsziekte. Eén op de negen Nederlandse melkkoeien heeft de eerste maanden na afkalven last van ketose, maar er zijn grote verschillen in het percentage koeien met ketose per bedrijf. De ziekte treedt voornamelijk op aan het begin van de lactatie als gevolg van een negatieve energiebalans.
Oorzaak
Ketose ontstaat doordat koeien direct na het afkalven te weinig voer opnemen ten opzichte van de hoeveelheid geproduceerde melk, oftewel: de energieopname blijft achter bij de energiebehoefte. Om dit tekort te dekken, breekt de koe haar eigen lichaamsvet af, een proces waarbij ketonen worden gevormd. Het lichaam kan kleine hoeveelheden van deze afvalstoffen verwerken, maar bij extreme energietekorten lukt dat niet meer en ontstaat er ketose.
Verschijnselen
Koeien met ketose worden traag, hebben weinig eetlust, nemen onvoldoende krachtvoer op, geven minder melk, hebben stijve mest en hun conditie neemt snel af. De uitgeademde lucht van koeien met ketose ruikt naar aceton (een van de ketonen).
Ketose is dikwijls het gevolg van een ander probleem, bijvoorbeeld mastitis, baarmoederontsteking, lebmaagverplaatsing, maar ook een klauwaandoening. Deze aandoeningen beïnvloeden de voeropname negatief, waardoor koeien sneller een negatieve energiebalans krijgen.
Behandeling en preventie
Met een ketonentest kan ketose snel worden aangetoond. Propyleenglycol (energiebron) is een veelgebruikt middel bij de behandeling van ketose. Voor een beter herstel wordt soms ook een injectie met glucocorticosteroïden gegeven.
Preventie van ketose begint al aan het eind van de lactatie. In die periode kunnen veehouders de conditie bijsturen met het oog op een gepaste conditiescore bij het droogzetten. In de droogstandsperiode is een uitgebalanceerd droogstandsrantsoen van belang; de dieren moeten goed en voldoende voer krijgen, maar mogen niet te vet worden.
Met een ruim aanbod van smakelijk ruwvoer en een op de productie afstemde hoeveelheid krachtvoer meteen na het afkalven en in het begin van de lactatie, krijgen dieren de beste kansen om voldoende energie op te nemen. Ook door preventie en tijdig behandelen van andere ziekten kunnen verdere problemen met ketose voorkomen worden.
- Veel variatie in ketose – Veeteelt
- Praktijk focust op ketose – Veeteelt
- Ketose – 100 seconden dierenarts
