Geboortediarree kan optreden bij biggen in de eerste levensweek, relatief wat vaker bij biggen van gelten dan die van oudere zeugen. De schade door geboortediarree komt vooral voort uit een sterk verhoogde uitval, achterblijvende groei en extra kosten voor medicijngebruik.
Oorzaak
Geboortediarree wordt veroorzaakt door bepaalde Escherichia coli-bacteriën. E. coli-bacteriën komen in grote aantallen voor in mest. Biggen worden oraal besmet vanuit de omgeving, dit begint al bij de geboorte. Bij onvoldoende reinigen en ontsmetten tussen twee ronden kan een E. coli-infectie aanwezig blijven in de afdelingen.
Doordat gelten nog niet genoeg afweer hebben opgebouwd tegen de bacterie, worden minder afweerstoffen afgegeven in de biest, waardoor de bescherming van de pasgeboren biggen van gelten minder is.
Verschijnselen
De E. coli-bacteriën hechten zich aan de darmwand van de big en blijven daar zitten. Vervolgens gaan deze bacteriën gifstoffen (toxines) produceren, zoals het LT- toxine. Dit toxine zet de darm aan tot vochtproductie. Hierdoor ontstaat er een heftige waterige diarree, waardoor de dieren zeer snel uitdrogen. Ze hebben een natte staart/achterkant, kruipen bijeen en rillen. De zieke biggen hebben grote kans om te sterven.
Diagnose, behandeling en preventie
De diagnose wordt gesteld op grond van de verschijnselen in de stal en door bacteriologisch onderzoek van darmmateriaal van een dode big of kweek van mest van zieke, onbehandelde biggen.
Geboortediarree is te behandelen met antibiotica die met een pompje in de bek ingegeven worden. Altijd dient de gehele toom te worden behandeld. Houd hierbij in de gaten dat het geneesmiddel niet wordt uitgebraakt door zieke biggen.
Om geboortediarree te voorkomen is, naast het verbeteren van de hygiëne, omgevingstemperatuur en de biest- en melkopname, vaccinatie een belangrijk instrument. De moderne vaccins tegen geboortediarree werken tegen coli-kiemen in het algemeen en niet alleen tegen bepaalde stammen. Het effect is in de regel prima. Als de enting toch niet goed werkt moet men zich afvragen of werkelijk sprake is van geboortediarree en of de biggen voldoende biest opnemen.
- Geboortediarree (E. coli) – Gezondheidsdienst voor Dieren
- Coli belangrijkste diarreeverwerker in kraamhok – Varkens
- Geboortediarree nader bekeken – Dierenartsenpraktijk Horst e.o.
