Enterotoxaemie wordt vaak omschreven als ‘het bloed’, maar ook wel als weeldeziekte of eiwitvergiftiging . De aandoening komt met name voor bij snelgroeiende lammeren van 3 tot 10 weken oud en verloopt vaak zo snel dat geen verschijnselen worden waargenomen. Soms treedt diarree op in het eindstadium (vaker bij geiten dan bij schapen), maar meestal zijn de dieren gestorven voor de diarree zichtbaar wordt.
Oorzaak
Enterotoxaemie wordt veroorzaakt door epsilontoxinen van voornamelijk de bacterie Clostridium perfringens type D in het darmkanaal. De bacterie komt normaal voor in de darmen van alle schapen en geiten, maar kan zich explosief vermenigvuldigen als het in de darmen opeens grotere hoeveelheden eiwit of koolhydraten aangeboden krijgt. Bij die snelle vermenigvuldiging worden grote hoeveelheden epsilontoxinen geproduceerd. De toxinen bevorderen de doorlaatbaarheid van bloedvaten doordat de bekleding ervan beschadigd raakt. Het optreden van bloedinkjes en het uittreden van bloedvloeistof zijn daarvan het gevolg.
Verschijnselen
De aandoening verloopt vaak zo snel dat geen verschijnselen worden waargenomen: de best ontwikkelde dieren worden dood aangetroffen. Dieren die niet dood worden aangetroffen, zonderen zich af van de andere dieren, stoppen met eten, speekselen en tandenknarsen, krijgen ademhalingsproblemen en storingen in de bloedsomloop. Ze maken ongecoördineerde bewegingen en kunnen uiteindelijk op één plaats blijven liggen met een achterover gestrekte kop. Soms treedt diarree op in het eindstadium, maar meestal zijn de dieren gestorven voor de diarree zichtbaar wordt.
Diagnose, behandeling en preventie
Door het snelle verloop heeft een behandeling weinig kans van slagen. Breedspectrum antibiotica zijn te proberen. Bij de preventie van enterotoxamie speelt vaccinatie een grote rol. Lammeren van geënte ooien/geiten zijn de eerste 6 tot 12 weken vrij goed beschermd, mits ze zo spoedig mogelijk na de geboorte voldoende biest op hebben kunnen nemen. Na deze 6 tot 12 weken kunnen de lammeren zelf worden geënt. Voor een langdurige bescherming is een tweede enting, 4 tot 6 weken na de eerste, nodig.
