Riftvalleykoorts (ook wel riftdalkoorts genoemd of rift valley fever in het Engels) is een bunyavirus dat door muggen (vooral van de soorten Aedes en Culex) wordt verspreid. Riftvalleykoorts wordt in de veterinaire wereld gezien als een van de gevaarlijkste bunyavirussen. Onder andere runderen, schapen en geiten zijn gevoelig voor het virus, evenals veel wilde dieren, zoals elanden, antilopen, giraffen en wrattenzwijnen.
Riftvalleykoorts is ook gevaarlijk voor mensen, het is een zoönose.
Het verspreidingsgebied van riftvalleykoorts is tot nu toe beperkt gebleven tot Afrika en het Arabische schiereiland. Maar de globalisering, klimaatverandering en wereldwijde aanwezigheid van muggen die in staat zijn om het virus over te dragen, vormen een groot risico voor verdere verspreiding van het virus naar nieuwe gebieden.
Uitbraken van riftvalleykoorts hebben een grote impact op de veehouderij en aanverwante sectoren in de getroffen regio’s, met ernstige socio-economische gevolgen.
Oorzaak
Het virus wordt overgebracht door beten van diverse soorten muggen. In principe kan riftvalleykoorts Nederland binnenkomen door een mug die het virus bij zich draagt of door een geïnfecteerd dier. Ook de mens kan een besmettingsbron zijn.
Er kan alleen een epidemie uitbreken als de muggen die het virus met zich meedragen, goed kunnen overleven. De kans hierop is het grootst in zeer vochtige en hete omgevingen.
Een infectie in mensen kan naast een muggenbeet ook verlopen door direct contact met bloed van geïnfecteerde dieren, bijvoorbeeld na een abortus.
Verschijnselen
Riftvalleykoorts veroorzaakt vooral ernstige ziekte in runderen, schapen en geiten. De dieren krijgen koorts, diarree en willen niet eten. In volwassen dieren leidt een infectie in 10 tot 20 procent van de gevallen tot de dood. In jonge dieren loopt het overlijdenspercentage op tot tegen de 100 procent. Daarnaast veroorzaakt het virus in drachtige dieren massaal abortus.
Een infectie met riftvalleykoorts in mensen verloopt in het merendeel van de gevallen met lichte griepachtige verschijnselen. In minder dan 1 procent van de infectiegevallen kan de ziekte resulteren in de dood. De ziekte gaat dan gepaard met ernstige bloedingen en hoge koorts.
Diagnose, bestrijding, preventie
In de vroege fase van de ziekte kan het riftvalleykoortsvirus worden aangetoond met bloedonderzoek en weefselkweek.
Bij een infectie kan met ondersteunende behandelingen worden geprobeerd om de dieren te laten herstellen.
In Nederland werkt het Centraal Veterinair Instituut (CVI) aan een veilig, effectief en betaalbaar vaccin tegen het riftvalleyvirus, zowel voor de gebieden waar het virus momenteel circuleert, als voor de gebieden waar het virus in de toekomst geïntroduceerd zou kunnen worden.
- Rift Valley fever virus – Wageningen UR
- Onderzoek naar vaccin tegen Rift Valley fever – CVI
- Brochure Rift Valley koorts – Rijksoverheid
