Staart- en maneneczeem (SME), ook wel zomereczeem genoemd, is een huidaandoening bij paarden en pony’s en veroorzaakt hevige jeuk. De dieren gaan schuren met alle gevolgen van dien. Er is nog geen behandeling voor de aandoening.
Oorzaak
De oorzaak van staart- en maneneczeem is gelegen in een overgevoeligheid (allergie) van paarden voor beten van knutten. Knutten zijn kleine steekinsecten. Knutten komen het meest voor in bosrijke gebieden met vochtige plekken. Er zijn tientallen soorten knutten in Nederland. De knut die voor staart- en maneneczeem zorgt is de Culicoides obsoletus. Het vrouwtje van deze soort steekt paarden voor een bloedmaaltijd die ze nodig heeft voor het leggen van de eieren. Bij het bloedzuigen komt er speeksel van de knut onder de huid van het paard. Sommige paarden reageren hier allergisch op.
Of paarden allergisch zijn voor knutten, hangt af van een aantal factoren. Een van de factoren is erfelijkheid. Onderzoek naar de exacte vorm van vererving is in volle gang.
Verschijnselen
Door de allergie voor knutten krijgt het paard of de pony last van jeuk aan de manenkam, de staartwortel, onder de buik en soms nog op andere plekken. Door de jeuk zal het dier gaan schuren, met als gevolg dat de huid beschadigd raakt. De huid wordt dikker en haren breken af. Het schuren kan leiden tot het ontstaan van grote open bloederige plekken.
Diagnose, behandeling en preventie
De diagnose wordt gesteld op basis van het typische klinische beeld in combinatie met de typische voorgeschiedenis.
Behandeling van staart- en maneneczeem is nog niet mogelijk. Voorkomen dat een allergisch paard/pony in aanraking komt met knutten, is het allerbest. Dat kan met goede insectendekens met een buik- en halsgedeelte en een hoofdkap. De deken moet al in april of mei, als de knutten gaan vliegen, worden gedragen.
Er zijn ook insectenwerende middelen op de markt, maar deze moeten vaak meerdere malen per dag worden aangebracht. Ook kunnen dierenartsen middelen tegen de jeuk (meestal corticosteroïden) voorschrijven.
Vraag bij een allergisch paard uw dierenarts om advies voor de beste aanpak.
Er wordt onderzoek gedaan naar een therapie waarbij de overgevoeligheid voor de knutten verdwijnt door het inspuiten van kleine hoeveelheden allergie-opwekkende stofjes. Dat heet hyposensibilisatie. Deze therapie is echter nog lang niet klaar.
- Staart- en maneneczeem steeds verder ontrafeld – Wageningen UR
- Staart- en maneneczeem – Gezondheid van mijn paard
